Bijna 45.000 leerlingen rekenen op leerlingenvervoer De Lijn ​

“94,45% van leerlingen zit al onder 90 minuten reistijd”

Het nieuwe schooljaar 2023-2024 staat voor de deur. Ook dit jaar voorziet Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters bussen, minibusjes en taxi’s voor het leerlingenvervoer in het buitengewoon onderwijs.

De ambitie is ook dit schooljaar geen enkele leerling langer dan 90 minuten per rit op de bus te laten zitten.

De uitdaging is dit jaar evenwel groter dan ooit: bijna 45.000 leerlingen maken gebruik van het collectieve vervoer, een stijging met 6.300 leerlingen ten opzichte van vorig schooljaar. Ook het aantal scholen en vestigingsplaatsen is opnieuw toegenomen, wat een stijging in het aantal te bedienen locaties betekent. Dat vereist opnieuw heel wat maatwerk.

Bovendien is er de huidige krappe arbeidsmarkt, waarin chauffeurs schaars zijn. Het organiseren en uitvoeren van het leerlingenvervoer is dan ook opnieuw een hele uitdaging voor De Lijn. Momenteel zit 94,45% van alle leerlingen al minder dan 90 minuten op de bus.

Het nieuwe schooljaar mag dan op 1 september beginnen, de voorbereidingen door het team leerlingenvervoer van De Lijn startten al in mei dit jaar. Hoe eerder er zicht is op het aantal leerlingen, des te sneller het plannen, gunnen en uittekenen van de draaiboeken kan beginnen voor de vele bussen, minibussen en taxi’s die hiervoor nodig zijn. Eind juni hadden diverse scholen reeds hun planningen ontvangen.

De laatste ritplanningen werden voorbije maandag verstuurd. De komende weken zullen nog bijsturingen en aanpassingen nodig zijn, met als resultaat wellicht ook bijkomende ritten. Minister Peeters kiest samen met De Lijn voor schoolvervoer op maat van de leerlingen, de gezamenlijk ambitie is om leerlingen niet langer dan 90 minuten enkele rit op een bus te laten zitten.

Nieuwe stand van zaken

Tijdens een persconferentie vandaag werd de stand van zaken bij de start van het nieuwe schooljaar toegelicht. Dat het geen eenvoudige taak is wegens de specifieke en de bijzondere noden van deze kwetsbare groep kinderen, getuigden ook vertegenwoordigers uit het onderwijsveld en de busexploitantensector. ​

Elk schooljaar dient de ingewikkelde puzzel van het leerlingenvervoer weer volledig opnieuw te worden gelegd. Elk jaar is immers anders. Zo neemt het aantal rechthebbende leerlingen jaarlijks toe, stijgt het aantal scholen en dus ook de bestemmingen, komen er nieuwe schoolvestigingen en onderwijsrichtingen bij, verhuizen kinderen of krijgen meerdere opstapplaatsen, leerlingen veranderen van school, schrijven laat in, veranderen last minute van school…

Tot de laatste dag van de zomervakantie maar ook nog een flink deel van september blijft het organiseren en vormgeven van het leerlingenvervoer doorgaan, want ook in september schrijven steevast nog vele leerlingen in, die allen eveneens van gepast vervoer moeten worden voorzien.

“Dat vertaalt zich in duizenden ritten, vele ritplannen en draaiboeken om tienduizenden leerlingen dagelijks veilig naar school – niet zelden 50, 60 kilometer verderop – en weer terug naar huis te brengen. Een huzarenstukje voor De Lijn, waar enorm veel tijd en een minutieuze planning in kruipt om, in goed overleg met de betrokken scholen, ervoor te zorgen dat deze precaire groep kinderen in de best mogelijke omstandigheden kan worden vervoerd. De Lijn tracht evenwel steeds zoveel mogelijk maatwerk te leveren in de vorm van aangepast vervoer, dit in nauw overleg met en op advies van de betrokken scholen. Ons doel: geen enkele leerlingen in de kou laten staan”, aldus Vlaams minister Lydia Peeters.

Evolutie aantal leerlingen en scholen

De Lijn heeft bij de start van dit schooljaar 44.950 leerlingen uit het buitengewoon onderwijs te vervoeren. Het aantal te vervoeren kinderen is met ruim 6.300 gestegen tegenover september vorig jaar. Deze groei is o.a. te verklaren door een stijging van het onderwijsaanbod in het Buitengewoon Onderwijs.

Evolutie aantal ritten

“De Lijn zet op 1 september welgeteld 2.115 bussen, minibusjes en taxi’s in voor het leerlingenvervoer. Op dit moment zijn alle ritten voorzien voor de leerlingen die op 25 augustus waren aangemeld. Ondanks de stijging van het aantal leerlingen zijn dat momenteel dus minder ritten dan eind juni, toen nog 2.245 ritten werden gereden – al zal dat aantal ritten nog stijgen de komende weken, met de te verwachten extra aanmeldingen die de komende weken worden verwacht”, zegt Ann Schoubs, directeur-generaal De Lijn.

Het verminderd aantal ritten ten opzichte van juni 2023, ondanks de stijging in rechthebbende leerlingen en scholen/vestigingen, heeft deels te maken met de grote uitdagingen in het vinden van chauffeurs, waardoor De Lijn andere oplossingen heeft moeten bedenken. Het puzzelwerk was daardoor groter. Anderzijds heeft De Lijn meer ervaring opgebouwd in het maatwerk en kan op die manier bepaalde ritten efficiënter inplannen.

De Lijn doet voor de uitvoering van het leerlingenvervoer beroep op exploitanten. Deze onderaannemers worden, net zoals De Lijn in het reguliere openbare vervoer, geconfronteerd met een grote krapte op de arbeidsmarkt.

“Dankzij het grote puzzelwerk zijn nagenoeg alle benodigde ritten gegund, liefst 99%. Voor slechts 4 ritten wordt nog druk aan een oplossing gewerkt. Op dit moment is De Lijn hiervoor nog op zoek naar bijkomende uitvoerders/voertuigen. Elke leerling op school krijgen, is topprioriteit voor De Lijn. Daarom worden deze leerlingen in afwachting van het vinden van een geschikte uitvoerder, tijdelijk ingepland op een andere rit”, aldus Ann Schoubs, directeur-generaal bij De Lijn.

Ritduur van 90 minuten blijft de norm

“Voor 42.454 leerlingen, goed voor zo’n 94,45%, wordt de ritduur van 90 minuten al gegarandeerd. Voor 68,3% van de leerlingen duurt de rit 60 minuten of korter. De komende weken, wanneer het totale aantal leerlingen voor het leerlingenvervoer dit schooljaar stabiliseert, worden er bijsturingen voorzien die zullen toelaten om voor nog meer leerlingen maatwerk te voorzien om zo een ritduur van 90 minuten te verzekeren”, duidt minister Peeters.

Door deze maatwerkaanpak, die mogelijk werd gemaakt door de bijkomende middelen die de voorbije jaren werden voorzien door Vlaams minister Lydia Peeters, is De Lijn erin geslaagd om voor duizenden leerlingen een verschil te maken door hen te verzekeren van kortere rijtijden.

“Het aantal leerlingen met een ritduur van meer dan 90 minuten is gedaald met bijna 20% naar 5,5% in twee jaar tijd. Een daling met 55% ten opzichte van 2021. Dit ondanks een stijging van het aantal leerlingen met 27%. Een belangrijke en positieve evolutie, die toont dat het harde werk loont”, aldus minister Peeters. “Door het beperkte onderwijsaanbod voor bepaalde types, kan het soms niet korter, maar ook daar zorgen we voor maatwerk.”

Extra budget

De lange duurtijd van de ritten in het leerlingenvervoer is een oud zeer. In september 2021 voorzag minister Lydia Peeters 1,8 miljoen euro voor de meest precaire situaties. In december 2021 volgde een financiële injectie van 11 miljoen euro. Zo konden extra bussen, minibusjes en taxi’s ingezet worden en verbeterde de situatie voor bijna 4.000 leerlingen. In mei 2022 maakte minister Peeters bekend dat ze voor het schooljaar 2022-2023 een extra budget van 26,6 miljoen euro voorzag voor extra ritten.

Ook voor dit schooljaar is er een stijging merkbaar in de kostprijs voor het leerlingenvervoer. De Lijn raamt de kostprijs voor dit schooljaar op 137 miljoen euro, daar waar er nu een beschikbaar budget is van 107 miljoen euro.

Dit ten gevolge van prijsstijgingen, toename aantal leerlingen, meer zorgnoden en andere factoren. De Lijn heeft afgelopen periode toch al de bestekken in de markt geplaatst en gezorgd voor de toewijzing van de ritten. Minister Peeters zal deze extra kosten op tafel leggen tijdens de begrotingsonderhandelingen in september.

App leerlingenvervoer voor efficiënter maatwerk

Het project ‘digitalisering van het leerlingenvervoer’, georganiseerd door De Lijn samen met verschillende partijen, bevindt zich sinds juni 2023 in de fase van een pilootproject. Er werden diverse ritten geselecteerd om hieraan deel te nemen. Dit project heeft als doel het optimaliseren en controleren van de ritduur van de leerlingen, de administratieve druk verminderen en een efficiëntere inzet van de voertuigen realiseren.